Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 2014

   Στο πλαίσιο του εορτασμού για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, οι μαθήτριες και οι μαθητές μας προετοιμάζονται για να παρουσιάσουν τους Ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς.

Το πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλ θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2014.

Αναλυτικά τα παιδιά του δημοτικού σχολείου θα χορέψουν:


α' δημοτικού Συρτό
Ο συρτός είναι ένας παραδοσιακός ελληνικός χορός που η προέλευσή του τον αναγάγει στην αρχαία Ελλάδα. Το όνομα του χορού προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη "σύρω" (τον χορό)[1].
Ο χορός μνημονεύεται στην Επιγραφή του Επαμεινώνδα (στα μέσα του 1ου αι. μ.Χ.), που βρέθηκε στη Βοιωτία και αναφέρει: "Τας δε πατρίους πομπάς μεγάλας και την των συρτών πάτριον όρχησιν θεοσεβώς επετέλεσεν", δηλαδή "με θεοσέβεια τέλεσε τις μεγάλες εθνικές πομπές και την εθνική όρχηση του συρτού".
Ο Συρτός χορεύεται σήμερα σε όλη την Ελλάδα.
β' δημοτικού Μενούσης
Ο χορός Μενούσης και το τραγούδι του, έρχεται από την Ήπειρο και είναι η πασίγνωστη ιστορία του Μενούση και της γυναίκας του. Είναι η εποχή της τουρκοκρατίας. Οι τρεις φίλοι, δύο έλληνες, ο Μενούσης και ο Μπερμπίλης, και ένας τούρκος, ο Ρεσούλ-Αγάς βρίσκονται στο κρασόπουλο, σε ένα ταβερνάκι δηλαδή, και γλεντούν. Πάνω στην κουβέντα, αρχίζουν και μιλούν για τις όμορφες γυναίκες. Ένας από την παρέα απευθύνεται στον Μενούση και του μιλά για τη γυναίκα και το πόσο όμορφη είναι. Στην εποχή εκείνη το να γίνεται κουβέντα για μια γύναικα σε μια αντροπαρέα και μάλιστα με υπονοούμενα για την ομορφιά της ήταν ό,τι πιο ατιμωτικό για την ίδια αλλά και για τον άντρα της. Η γυναίκα για να θεωρείται τίμια και όπως πρέπει σύμφωνα με τον ηθικό κώδικα της εποχής έπρεπε όχι μόνο να μην κυκλοφορεί η ίδια στον δρόμο άσκοπα και ασυνόδευτη, δίνοντας στόχο, αλλά και να μην κυκλοφορεί ούτε καν το όνομά της. Ο Μενούσης λοιπόν θιγμένος ρωτά να μάθει που την είδε αυτός που του μιλούσε για εκείνην. Κι αυτός του απαντά πως την βρήκε στο πηγάδι να παίρνει νερό και όχι μόνο αυτό αλλά της μίλησε κι εκείνη του απάντησε, του έδωσε δηλαδή σημασία. (Σε άλλη παραλλαγή του τραγούδια η γυναίκα του Μενούση φέρεται να δέχεται να πλύνει το μαντήλι του αγνώστου, όταν αυτός της το ζητά). Ο Μενούσης, μη θέλοντας να πιστέψει όσα του λέει ο φίλος του, του ζητά να περιγράψει τι φορούσε η γυναίκα του. Κι αυτός το κάνει. Με θολωμένο μυαλό απ’ το κρασί, επιστρέφει σπίτι και την σκοτώνει. Το πρωί, όταν ξεμέθυσε και κατάλαβε το λάθος, ήταν πια αργά. Κι εκεί αρχίζει το μοιρολόι του για την όμορφη γυναίκα του…

ΣΤΙΧΟΙ:
Ο Μενούσης, ο Μπερμπίλης κι ο Ρεσούλ-Αγάς
Σε κρασόπουλο πηγαίναν για να φαν’ να πιούν
Κει που τρώγαν κει που πίναν κει που γλένταγαν
Κάτι πέσαν στην κουβέντα για τις έμορφες
- Όμορφη γυναίκα που ‘χεις βρε Μενούσ’ αγά
- Πού την είδες, που την ξέρεις και την μολογάς;
- Εψές την είδα στο πηγάδι που ‘παιρνε νερό
και της είπα δυο λογάκια και τα δέχτηκε
- Αν την είδες κι αν την ξέρεις πες μας τι φορεί;
- Ασημένιο μεσοφώρι και χρυσό πουλί
Ο Μενούσης μεθυσμένος πάει την έσφαξε
Το πρωί ξεμεθυσμένος πάει την έκλαιγε
- Σήκω χήνα, σήκω πάπια, σήκω νερατζιά
σήκω λούσου κι αρματώσου κι έμπα στο χουρό
Να σε δουν τα παλικάρια να μαραίνονται
Να σε δω κι εγώ ο καημένος να σε χαίρομαι



γ' δημοτικού Τσάμικος

Τσάμικος από παραδοσιακά ντυμένους χορευτές.
Ο Τσάμικος είναι παραδοσιακός ελληνικός χορός. Χορεύεται σε κύκλο με ρυθμό 3/4. Παλιότερα το τσάμικο χορεύονταν μόνο από άνδρες, αλλά στη σύγχρονη εποχή παίρνουν μέρος και γυναίκες.
Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από τη λέξη τσάμης, που σημαίνει "ψηλός", και αναφέρεται μεταφορικά στο λεβέντικο ανάστημα που κατά παράδοση διαθέτουν οι χορευτές, αφού "τσάμι" λέγεται το έλατο ή πεύκο σε ορισμένες περιοχές. Κατά άλλη εκδοχή η ονομασία προέρχεται από την Τσαμουριά, περιοχή της Θεσπρωτίας στην Ήπειρο.Ονομάζεται επίσης και Κλέφτικος, καθώς χορεύονταν από τους Κλέφτες την εποχή της Τουρκοκρατίας.

δ' δημοτικού  Καλαματιανός
Είναι ένας ελληνικός παραδοσιακός χορός που ανήκει στο είδος χορού συρτός. Στη βασική του μορφή έχει δώδεκα βήματα, από τα οποία τα επτά πρώτα είναι προς τα εμπρός και τα υπόλοιπα πέντε επί τόπου.
Δημοφιλέστατος δημοτικός χορός, που λέγεται και ίσος ή συρτός, με πανάρχαιες ελληνικές ρίζες. Άγνωστος είναι ο δημιουργός του. Το όνομα του προέρχεται από την Πελοπόννησο, όπου και δημιουργήθηκε. Πολλές όμως είναι οι θεωρίες που διατυπώθηκαν για την αρχαία του προέλευση. Αυτή φαίνεται από απεικονίσεις σε αγγεία, καθώς επίσης και από τοιχογραφίες που παρουσιάζουν μερικά χαρακτηριστικά του βήματα ή φιγούρες. Το ότι οι χορευτές κρατούν ο ένας τον καρπό του άλλου, μας βοηθάει να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο καλαματιανός έχει κάποια σχέση με κάποιον από τους χορούς των αρχαίων προγόνων μας. Ο ευχάριστος ρυθμός του και τα απλά βήματά του τον καθιέρωσαν σαν τον δημοφιλέστερο Ελληνικό χορό και χορεύεται σε όλη την Ελλάδα από άνδρες και γυναίκες. Τα βασικά βήματα του είναι 12 και χορεύονται ταυτόχρονα από όλους τους χορευτές. Δίνει την ευκαιρία στον χορευτή που σέρνει τον χορό να κάνει πολλούς αυτοσχεδιασμούς. Στην αρχή όλοι οι χορευτές σχηματίζουν κύκλο και βλέπουν το κέντρο του. Τα πόδια τους είναι σε θέση προσοχής, και κρατιούνται μεταξύ τους από τους καρπούς ή με τα μαντήλια.
Ο ρυθμός του καλαματινού είναι 7σημος, δηλαδή με μέτρο 7/8.

ε' δημοτικού Ροδίτικος

Ροδίτικος πηδηχτός ή Ροδίτικος χορός.Χορός που πήρανε οι Ροδίτες από τους Κρήτες.

ΕπίΤουρκοκρατίας οι Κρήτες που ήρθαν στο νησί της Ρόδου (και εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι στο χωριό του Έµπωνα) διαµόρφωσαν έναν χορό πάνω στον ρυθµό και στα βήµατα του Χανιώτικου συρτού.

Έχει τα ίδια βήµατα και πιο πηδηχτά (µε µικρές παραλλαγές) γι’αυτό και ονοµάστηκε από πολλά συγκροτήµατα Ροδίτικος πηδηχτός.
Στην Ρόδο ακόµη και σήµερα ονοµάζεται Κρητικός.

στ΄ δημοτικού Καβοντόρικος
Ο Καβοντορίτικος χορός έχει καταγωγή από την Κάρυστο (Καβοντόρο Εύβοια).
Πρόκειται για κυκλικό χορό και οι χορευτές πιάνονται σταυρωτά.
Το παράδοξο είναι ότι δεν έχει χαρακτηριστικά νησιώτικου χορού (π.χ μπάλου) αλλά απλού και στρωτού.
Θα έλεγε κανείς ότι τα βήματά του μοιάζουν κατά πολύ με αυτά του Καλαματιανού.
Βασικά όργανα που συνοδεύουν την μουσική του είναι το λυροντάουλο και οι τσαμπούνες.


 στ΄ δημοτικού (κορίτσια) Λαζώτης

Είναι ένας εύθυμος κυκλικός χορός που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες σε αρκετές περιοχές της Κρήτης. Το μουσικό μέτρο του είναι 2/4, τα βήματά του 8 και η λαβή από τις παλάμες στο ύψος των ώμων.
Να σημειωθεί ότι ο χορός δεν είναι πηδηχτός, παρότι, όπως πιστεύω,  στο βηματισμό του ενσωματώνονται στοιχεία από δύο χορούς των Ποντίων, τους ομάλ απλό και τικ σο γόνατον.
Για τη διαμόρφωση του χορού υπάρχουν δύο απόψεις. Σύμφωνα με την πρώτη, ο χορός προέκυψε από την επαφή των Κρητών με τους Ποντίους κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σύμφωνα με τη δεύτερη, από Πόντιους (Λαζούς) που βρέθηκαν στην Κρήτη το 19ο αιώνα.
Την πρώτη άποψη ισχυροποιεί η μαρτυρία του γνωστού θεατρικού συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά (1907-1979), την οποία κατέθεσε ο Γεώργιος Μουζουράκης σε συνέντευξη που μου παραχώρησε το 1995.
Σύμφωνα, λοιπόν,  με τον Ψαθά (αλλά και πολλούς άλλους που έζησαν τον εκπατρισμό των Ποντίων, ο οποίος άρχισε με την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου), οι Πόντιοι από τη μια άλλαζαν αμφίεση για να αποφεύγουν τους Τούρκους και από την άλλη για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους όταν συναντιόνταν κατεβαίνοντας προς τη Βαλκανική, έλεγαν τη φράση «Η ΕΛΛΑΣ ΖΕΙ». Κρήτες εθελοντές αγωνιστές, που έλαβαν μέρος στους Μακεδονικούς και Ηπειρωτικούς αγώνες και οι οποίοι εξακολουθούσαν να βρίσκονται στη Βόρεια Ελλάδα, συνάντησαν τους Ποντίους σε κάποιες στρατοπεδειές, άκουσαν το συνθηματικό τους, αλλά, λόγω της ποντιακής προφοράς, το συγκράτησαν ως μια λέξη, «ΛΑΖΙ», γι΄ αυτό και τους είπαν «ΛΑΖΟΥΣ». Τους είδαν μάλιστα να χορεύουν, θαύμασαν τους χορούς τους και επηρεασμένοι απ΄ αυτούς δημιούργησαν έναν άλλο, τον οποίον  ονόμασαν «λαζότη», αφού τον εμπνεύστηκαν από  τους «Λάζους». Μετά το τέλος του πολέμου, οι Κρήτες που σώθηκαν, γυρίζοντας έφεραν το «λαζότη» στη Μεγαλόνησο.
Ο Γιώργος Μουζουράκης μου είχε πει ότι, από όσο θυμόταν, αυτός που έφερε το λαζότη στην Κρήτη ήταν ο λυράρης Γιάννης Αγγανάκης ή Γλεντούσης από τον Κουρνά Αποκορώνου.






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου